Kurumsallaşma Nedir?

March (1996), “kurumsallaşmayı; çevresel değişme ile birlikte örgütsel değişimin oluşması, oluşan değişimin öğrenilmesi ve bu yeni duruma uygun standartlar geliştirilmesi süreci” olarak tanımlamaktadır. Selznick (1996) ise kurumsallaşmayı, “örgütün ayrı bir kimlik kazanması ve sosyal ihtiyaç ve baskıların doğal ürünü olarak duyarlı ve esnek bir organizma haline gelme süreci” olarak ifade eder. Bu bağlamda Selznick, kurumsal yapıyı dış çevre ile etkileşim içerisinde olan ve çevredeki örgütlerin özelliklerine göre şekil alan, onlarla uyum içerisinde olan örgütler olarak tanımlamıştır.

Son olarak Peters ve Waterman’a göre kurumsallaşma; yapılan işin gereklerinin ötesinde, örgütü sektörün değerleri ile kaynaştırmaktır. Bu yaklaşımda işlemler kişiye göre değişmemektedir. Kişiye özel hizmet yoktur. Tüm çalışanlara eşit düzeyde uygulama bulunur. Herkese aynı şekilde hizmet eden bir yapıdır.

Kurumsallaşma kuramlarının temel varsayımları şunlardır:

• Çevrede bazı normsal, zihinsel ve yasal faktörler örgütsel davranışların özgünlüğünü sınırlar.

• Kurumsal çevre örgütsel yapılardaki benzeşmeye yol açar.

• Örgütler için meşru olmak örgütsel verimlilikten veya etkinlikten daha önemlidir.

• Örgütler kendilerini çevreleyen kurumları yansıtırlar.

• Örgütü kurumsal çevreye benzetmek yöneticinin en önemli rolüdür.

• Kurumsallaşan örgütlerin hayatta kalma şansları daha yüksektir.

• Örgütsel çevreler etkileşim içindedir.

• Örgütsel davranış, alışkanlıkların doğal bir sonucudur.

Kurumsallaşmanın öncülerinden olan Selznick kurumsallaşmayı; örgütün ayrı bir kimlik kazanması ve sosyal ihtiyaç ve baskıların doğal ürünü olarak duyarlı ve esnek bir organizma haline gelme süreci olarak tanımlamaktadır. Genellikle Selznick’ in çalışmalarıyla özdeşleştirilen ve bugün örgütsel analizde “eski kurumsal yaklaşım“ olarak anılan yaklaşımın kökenlerini, olgunluk dönemindeki Emile Durkheim, Max Weber, Charles Cooley, Everett Hughes, Talcot Parsons ve Robert K.Merton oluşturmaktadır. Örgütsel analizde eski kuramcılık Meron’un öğrencisi olan Selznick’ in çalışmaları ile tanımlanmaktadır. Selznick’ in en önemli çalışması “TVA and the Grassroots” 1930 lu yıllarda ABD de Tennessee vadisinin kalkınması için Tennessee Valley Authority isimli örgütün faaliyetlerini incelemektedir. Çalışmalarda özetle kurumda rekabet ve karakter kavramını vurgulamıştır. TVA’nın zamanla dış tehditlere karşılık veren, stratejilere uyum sağlayan, çevresindeki tehditlere karşı istikrarlı şekilde kendini koruyan bir kuruma dönüştüğünü açıklamıştır. Selznick, yaptığı bu araştırmada genel olarak, örgüt ve kurumun farklı yapılar olduğunu, zamanla kuruma dönüşen yapıların kurumsallaşmış olduğunu belirtmiştir. Kurumsallaşmış bir örgütün de, ayırt edici özellikleri olan, rekabet edebilen bir yapı olduğuna dikkat çekmiştir.

DiMaggio ve Powell (1991) eski ve yeni kurumsal kuramının ortak noktalarını aşağıdaki gibi özetlemiştir:

Ø  Rasyonel aktör modeline şüphe ile bakma

Ø  Kurumsallaşma devlete bağlı bir süreç olarak görülmekte ve bu sürecin daha rasyonel ve araçsal olmalarını sağlayacağını ve onların tercihlerini sınırlayacağını düşünme

Ø  Örgüt ve çevre arasındaki ilişkiye odaklanma

Ø  Örgütsel gerçeğin yapılandırılmasında kültürün etkisini vurgulamak

Selznick’ in çalışmalarıyla belirginleşip hatları çizilen eski kurumsalcılık, günümüzde kurumsal kuram olarak ifadesini bulan yeni kurumsalcılığa temel oluşturmakla birlikte, eski-yeni kurumsalcılığın aynı odaklara ve argümanlara sahip olduğu söylenemez. Eski-Yeni Kurumsalcılık arasındaki farklar ise aşağıdaki gibidir (Özgener, 2021):

·         Eski kurumsalcılık belirli bir örgütün uygulamalarının içinde bulunduğu politik ve sosyal çevre içerisinde nasıl şekillendiği ile ilgilenirken, yeni kurumsalcılık daha çok belirli bir alandaki örgütlerin ortak kurumsal mekanizmalara ve meşruluğa dayalı benzer uygulamaları üzerinde odaklanmaktadır.

·         Eski kurumsalcılık örgütteki biçimsel olmayan etkileşimin karanlık kısımlarını açıklamak üzerinde odaklanırken, yeni kurumsalcılık daha geniş kapsamda endüstri, ulusal ve uluslararası düzeyde örgütsel yapı ve süreçleri inceler.